De 60/40 portefeuille is als een tosti die weinig wordt besteld

De 60/40 portefeuille bestaat uit 60% aandelen en 40% obligaties, over het algemeen ingevuld met ETF’s. Een simpele en historisch gezien effectieve strategie, in een blog dat ik onlangs las doeltreffend vergeleken met een tosti. Weinig ingrediënten, simpel te maken, maar lekker. In 2022 ging het echter wat minder goed. Is de 60/40 portefeuille passé?

In 2022 schoot de markt even uit met de ketchup en was de 60/40 tosti wat minder smakelijk.

Het idee achter de 60/40 portefeuille is begin jaren '60 voortgekomen uit de Moderne portefeuilletheorie van Markowitz en komt er in het kort op neer dat de combinatie van aandelen en obligaties er voor zorgt voor een stabieler rendement en minder risico. Dat wil zeggen meer rendement dan alleen obligaties en minder (lang termijn) rendement dan aandelen, maar met als voordeel ten opzichte van puur aandelen een lager risico. Aandelen en obligaties bewegen namelijk niet altijd in dezelfde richting, dus als aandelen stijgen, dalen obligaties en vice versa.

Maar zoals altijd in de beleggerswereld geldt ook hier: "...maar niet altijd". Zo ook vorig jaar; toen zowel aandelen als obligaties daalden en de 60/40 portefeuille hierdoor een van de slechtste jaren in tijden had. Dit leidde weer - zoals vaker als deze portefeuille het even minder doet - tot meerdere artikelen met als strekking dat de 60/40 portefeuille nu echt helaas overleden was.

Zoals Mark Twain ooit zei: The reports of my death are greatly exaggerated

De vraag die ik me de laatste weken stel is echter in hoeverre deze basisportefeuille überhaupt wel gebruikt wordt door particulieren.

Vorige week was ik bijvoorbeeld te gast op de 'blogboot'. Op de blogboot waren een aantal lyfestyle-bloggers, die ik een en ander over beleggen mocht vertellen. Geen beleggers, maar ze waren zeer geïnteresseerd, of deden uit beleefdheid overtuigend alsof. Hoe dan ook, toen ik vroeg wie er in aandelen en obligaties belegden bleek dat slechts een enkeling belegde in aandelen, maar niemand in obligaties (maar wel meerderen in crypto, maar dat is een ander verhaal).

Ook was ik bij de Beleggersfair, daar komen natuurlijk vooral redelijk ervaren beleggers op af, maar toen ik bij mijn presentatie over periodiek beleggen (de liefhebber kan hier terugkijken) vroeg wie er obligaties had, gingen ook hier maar een paar vingers omhoog.

Kortom, op basis van deze statistisch niet erg representatieve steekproef durf ik toch te stellen dat vrijwel geen enkele particulier een 60/40 portefeuille heeft. Nu ben ik een voorstander van (vooral) aandelen op de lange termijn, maar als je wat minder risico wilt, of vlak tegen je pensioen aan zit, dan is de toevoeging van obligaties mijns inziens een goede zaak. Zeker nu de rente weer wat hoger staat.

En qua rendement is het ook geen slecht strategie: de laatste 30 jaar was het rendement op een 60/40 met de Vanguard Total Stock Market ETF (alleen Amerikaanse aandelen) en de Vanguard Total Bond Market ETF (alleen Amerikaanse staats- en bedrijfsobligaties) gemiddeld 7,68% per jaar. De laatste 5 jaar, inclusief annus horribilis 2022, was dat nog steeds 6,28%.

Wie wel veel in obligaties beleggen zijn de beheerders van het vermogen van goede doelen. In het FD stond afgelopen weekend een artikel dat ze vorig jaar een slecht jaar hadden. Niet verrassend.

Wat ik wel verrassend vond is veel goede doelen het ook in andere jaren slecht presteerden. Bijvoorbeeld het KWF:

Maar KWF Kankerbestrijding meldt over vijf jaar een verlies. Voormalig Robeco-topman Jaap van Duijn zat daar acht jaar in de beleggingscommissie. ‘Het was een rampjaar door het slechtste jaar ooit voor obligaties’, zegt hij. De schuldige? ‘Het idiote wanbeleid van de ECB.’

Ondanks een professionaliseringsslag en het aanstellen van fiduciair adviseur IBS Capital Management, meldt KWF een gemiddeld jaarlijks rendement in vijf jaar van -0,3%.

-0,3% over 5 jaar? Terwijl, zoals eerder vermeld, een simpele mix van 60/40 in Amerika 6% had opgeleverd. Maar dat is geen goede vergelijking, want 60% aandelen is waarschijnlijk te risicovol. Dat bleek iets verder in het artikel:

Van 2000 tot en met 2007 belegde KWF circa 20% aandelen via zogeheten AEX-trackers en de rest staatsobligaties en deposito’s. Eind 2007 besloot het deze aandelenbeleggingen te verkopen.

Hoe hadden ze het gedaan als ze de laatste 5 jaar nog deze strategie hadden gevolgd?

Ik neem een paar VanEck ETF’s als voorbeeld; de VanEck AEX ETF, de VanEck Sovereign Bonds ETF (Europese staatsobligaties) en de VanEck iBoxx EUR Corporates UCITS ETF (Europese bedrijfsobligaties). Inderdaad, hoe makkelijk een ETF in de basis ook is, die namen zijn vaak niet te doen. Komt ongetwijfeld door regelgeving met als bedoeling het transparanter te maken.

Enfin; op de VanEck productpagina’s kan je zien dat als je 5 jaar geleden 100 euro belegd had in de AEX ETF dit nu (d.d. 14 november) 165 euro waard was geweest, de Europese staatsobligaties ETF was nog 91 euro waard en de ETF met Europese bedrijfsobligaties nog 97 euro.

Als we 5 jaar geleden een portefeuille hadden aangemaakt met deze 3 ETF’s met een verhouding van 20% AEX, 40% Europese staatsobligaties en 40% Europese bedrijfsobligaties dan was het rendement 8,2%. Wat niet heel veel is, maar geen negatief rendement in ieder geval.

Paar grote, belangrijke disclaimers; op basis van alleen het FD artikel weet ik te weinig af van het KWF om te weten wat er precies gespeeld heeft. De exacte tijdsperiode is ook verschillend, op de redactie van Beurslicht is er echter te weinig personeel om dat allemaal precies uit te zoeken. Verder moet je ook herwegen, dan ziet het rendement er weer anders uit.

Toch lijkt het er op dat deze fondsen - en veel particulieren voor wie alleen aandelen te risicovol is - baat hadden gehad bij een simpele, low cost strategie waar ook obligaties in zijn opgenomen.

Zoals de 60/40 portefeuille. De tosti-portefeuille had met deze AEX en obligatie combinatie (60% AEX en de 40% obligaties gelijk verdeeld over Europese staatsobligaties en Europese bedrijfsobligaties) in de afgelopen 5 jaar 36,6% opgeleverd. Ondanks corona, ondanks 2022.

De tosti is niet dood, sterker nog, hij zou vaker besteld moeten worden!

p.s. zelf kom ik ook bij lange na niet aan 60/40, eerder 90/10. Wie meer wil lezen; Morningstar blijft ook enthousiast over de 60/40 (wel Amerikaanse versie). En tot slot, die Mark Twain quote schijnt ten onrechte aan hem te worden toegeschreven.