Beleggen, keepen en vakantie; niets doen is ook een optie

Begin 2016 vroeg het NRC aan een financieel panel waar de kansen lagen voor 2016. Mijn bijdrage was:

Het slechte begin van het jaar en de jaarlijkse roep om tips doen me denken aan de volgende anekdote: een klant belt zijn adviseur na een forse daling op de beurs om te vragen wat hij nu moet doen. „Niets”, zegt de adviseur.

Een jaar later belt de klant weer, nu met de vraag wat hij moet doen met de snel stijgende goudprijs. „Niets”, zegt de adviseur.

Na twee jaar belt de klant om te vragen wat de beste reactie is op de snel stijgende aandelenmarkt. „Niets” zegt de adviseur wederom. „Excuseert u mij” zegt de klant, „maar elke keer dat ik om advies vraag, zegt u dat ik niets moet doen. Waarvoor betaal ik u dan eigenlijk?”.

„U betaalt me”, zegt de adviseur, „om u ervan te weerhouden iets te doen”.

Als je een actieve belegger bent kan het leuk zijn om met een klein gedeelte van je portefeuille te proberen in te spelen op kansen met aandelen, opties of turbo’s. Maar voor het grootste deel van de portefeuille is de ‘tip’ dus om niet al te veel doen in 2016.

De nieuwe beleggingsstrategie voelde al snel heel goed aan.

In een recent blog las ik een soortgelijk pleidooi, waarin het ook ging over de oorzaken van onze behoefte om toch altijd wat te doen. Hier werd het voorbeeld aangehaald van penalty's. Een keeper kan naar links, naar rechts of blijven staan. Statistisch gezien kan je het beste blijven staan*. Toch kiest een keeper er meestal voor om naar links of naar rechts te duiken. Als je niets doet en er wordt toch gescoord, ziet het er namelijk uit alsof je het niet eens geprobeerd hebt. Dat kunnen de fans (en de coach) niet waarderen, beter strijdend ten onder gaan.

Bij beleggen is er iets soortgelijks aan de hand. Bij gedragswetenschappers staat het fenomeen bekend als ‘action bias’; het idee dat we continu actief moeten zijn. Dat is op zich gek, want van nature doen we liever zo min mogelijk. Bij beleggen zijn hier een paar verklaringen zijn:

• Omdat de markt steeds verandert, denken we dat onze portefeuille ook moet veranderen. Door de continue stroom aan nieuws en gebeurtenissen krijg je als belegger het gevoel dat je echt iets moet doen. Als alles in beweging is, dan kan je toch niet stil blijven zitten?

• Een aantal ‘behavioural biases’, gedreven door emoties zoals hebzucht of angst, ook wel bekend als FOMO en FOHO (Fear Of Holding On). Ook kennen we een groter gewicht toe aan het belang van dingen die nu gebeuren en hebben we in de onvermijdelijke periodes waarin je portefeuille het minder goed doet de behoefte om (te snel) in te grijpen.

• Het rechtvaardigen van je baan. In de anekdote uit 2016 is het de klant die actie wil, maar veel fondsmanagers voelen net als keepers bij een penalty zelf ook de behoefte om iets te doen als rechtvaardiging van het salaris.

Toen het artikel in de NRC uitkwam, stond de AEX op 410. Ruim 7 jaar later, na Brexit, Trump, Corona, oorlog in Oekraïne, een bankencrisis, de opkomst van A.I., dreigende handelsoorlogen etc. etc. staat de AEX op 770.

Als u dus met een AEX ETF ‘niets’ had gedaan had u een heel goed rendement gehad (er komt ook nog dividend bij).

En met indexbeleggen doe je natuurlijk niet echt ‘niets’; de index doet het werk voor u. Zo was de samenstelling van de AEX begin 2016 anders dan nu, Galapagos en TomTom zaten er bijvoorbeeld nog in, en bedrijven als Adyen en BESI nog niet.

Als u dus toevallig keeper op het WK bent, zich druk maakt over uw portefeuille of op vakantie bent en de drang voelt musea en kathedralen te bezoeken; vergeet niet dat niets doen ook een goede optie is, vaak zelfs de beste.

* Het blog geeft terecht aan dat een goede penaltynemer pas in het midden zal schieten als hij de keeper al ziet bewegen, dus als een keeper stil blijft staan gaat de bal alsnog de hoek in, maar toch een leuke analogie.