Vergeet de voorspellingen voor 2025 en leer van de geschiedenis

Het is de tijd van amusante maar vaak weinig nuttige voorspellingen voor het nieuwe jaar. De meeste beleggers hebben namelijk niet een horizon van precies een jaar en bovendien komen de voorspellingen vaak niet uit. Misschien kunnen beleggers meer leren van twee interessante berichten over Nederlands rijke financiële geschiedenis. Ten eerste een prachtig overzicht van 450 jaar rente- en aandelenhistorie in Nederland en ten tweede het bericht dat de oudste nog rentegevende obligatie ter wereld — exact 400 jaar oud — recent weer rente heeft uitgekeerd.

Beleggingsfonds Hoofbosch publiceerde een mooi overzicht (renteposter genoemd) van bijna 500 jaar financiële geschiedenis in Nederland. De lange rente is vanaf 1540 afgezet tegen de aandelenkoersen in Amsterdam sinds 1602, op logaritmische schaal.

Kanonnen, wat een geschiedenis. Bron: Hoofbosch.

Als je het verloop van aandelen bekijkt dan doen deze het op deze zeer lange termijn natuurlijk fantastisch, maar in het begeleidende schrijven staat ook een belangrijke waarschuwing.

Na de piek in 1720 stortten de koersen namelijk in en duurde het maar liefst tot 1960 voordat de top van 1720 weer werd bereikt. Dat is 240 jaar. Het is niet te hopen dat we pas in 2264 de toppen van 2024 weer bereiken. Ander angstaanjagend feitje voor de lange termijn belegger: in 1932 zakten de aandelenkoersen helemaal terug naar het niveau van 1630.

Gelukkig zijn negatieve rendementen uit het verleden geen garantie voor de toekomst en een soortgelijk zwart scenario lijkt onwaarschijnlijk. Maar het is in deze euforische tijden wel een goede reminder dat beurzen ook over langere periodes lage of zelfs negatieve rendementen kunnen laten zien.

Nvidia avant la lettre: de VOC

Het blauwe aandelenlijntje begint met het eerste aandeel ter wereld, in 1602 uitgegeven door de VOC. Op het hoogtepunt was de VOC omgerekend ongeveer 8 miljard euro waard - evenveel als Nvidia plus Apple!

Maar zoals zoveel van de eerste aandelen, bestaan VOC aandelen allang niet meer (het werd eind 18e eeuw genationaliseerd). Dat zal niet snel gebeuren met Nvidia of Apple, maar ook de VOC leek ooit onaantastbaar.

Dit onderstreept weer eens het voordeel van beleggen in indices: je blijft automatisch belegd in de winnaars en neemt afscheid van verliezers.

Jammer dat we indices en ETF’s niet wat eerder hebben uitgevonden.

Een dijk van een obligatie

1624 was niet alleen het jaar dat Nederlanders Nieuw-Amsterdam stichten zoals op de poster vermeldt. In dat jaar werd ook de oudste nu nog rentegevende obligatie uitgegeven door Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams om de Lekdijk te repareren die een jaar eerder was doorgebroken. Het was een eeuwigdurende obligatie met een rente van 2,5%. Op de poster staat dat de lange rente toen boven de 5% lag, dus goed gedaan van het Hoogreemraadschap, maar dit terzijde.

Van deze uitgifte is nog één exemplaar van 1.200 carolusgulden over - toepasselijk in handen van de New York Stock Exchange. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden heeft de eigenaren nu de achterstallige rente van de laatste 22 jaar betaald. Wat is 22 jaar nou op zo’n tijdsbestek?

Rente-op-rente maar ook kosten-op-kosten

Als aanhanger van lange termijn beleggen kon ik het niet laten om te kijken wat het had opgeleverd als deze obligatie van 1.200 gulden (gewaardeerd op €544,54 volgens de omwisselkoers uit 1999) 400 jaar lang was herbelegd in zichzelf, dus tegen 2,5% rente. Dat was dan inmiddels een kapitaal geworden van €10,6 miljoen. Dat laat mooi het rente-op-rente effect zien (compounding), want in deze 400 jaar had de obligatie maar 400 x 13,61 euro = 5.445 euro aan rente uitgekeerd.

Naast rente-op-rente is er ook het minder bekende kosten-op-kosten effect. Om dat te illustreren nu ook het rendement van belegging in een hypothetisch(e) ETF en beleggingsfonds, met fictieve kosten, beide herbeleggend in alleen deze obligatie (zonder belastingen en inflatie):

• De ETF belegging met 0,05% kosten (netto rendement 2,45%) was €8,7 miljoen waard geworden.

• De beleggingsfonds belegging met 0,5% kosten (netto rendement 2,00%) had slechts €1,5 miljoen opgeleverd.

Deze simpele berekening laat zien dat niet alleen rente, maar ook kosten exponentieel doorwerken op lange termijn.

Nu denk je wellicht dat dit laat ook zien dat zelf aandelen of obligaties selecteren nog beter is. Als je de goede aandelen of obligaties weet te selecteren is dat inderdaad theoretisch het geval, maar aandelen selecteren die op lange termijn goed presteren of überhaupt blijven bestaan is makkelijker gezegd dan gedaan.

Vraag dat maar aan de beleggers in VOC aandelen.